Araç sahiplerine on binlerce kilometre hizmet eden lastikler kullanım ömürlerini doldurduğunda yenileriyle değiştiriliyor ve eski lastikler hurdaya ayrılıyor. Bu kadar fazla miktarda lastiğin vapur iskelelerinde değerlendirilmesi tabii ki mümkün değil. (Tüm ülkelerde iskelelere lastik mi bağlanıyor merak etmekteyim. :) )
Hala kaçak olarak devam ediyor olsa da yakılmalarının da çevreye çok büyük zararı var. Lastiklerin yanmasıyla atmosfere yonlarca zararlı bileşik yayılıyor. Ortaya çıkam simsiyah dumanın içinde karbon siyahı, organik ve yarı organik uçucu maddeler, zehirli gazlar ve ağır metaller yer alıyor. Atmosfere yayılan bu zararlı maddeler sadece havayı değil, toprak ve su kaynaklarının da kirlenmesine neden oluyor.
Lastik Sanayicileri Derneği'nin açıkladığı rakamlara göre ülkemizde her yıl 180.000.000 KG ömrünü tamamlamış lastik oluştuğu düşünülürse, ortaya çıkan bu lastiklerin kimlerin elinde, ne şekilde ve ne amaçla değerlendirildiği çok önemli. 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı resmi gazetede yayınlanmış "Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği" şartlarına göre lisanslı firmalarca toplanmak ve geri dönüştürülmek zorunluğu var. Bisiklet ve dolgu lastikleri hariç ömrünü tamamlamış diğer tüm lastikler bu yönetmeliğe tabii.
Lastikler yeniden hayat buluyor. Bir taşla iki kuş!
Her ne kadar "Ömrünü tamamlamış lastik" olarak adlandırılsalar da bu lastikler doğru yöntemlerle bir çok ürün de tekrar hayat bulabilir. Lastikler geri dönüştürüldüğünde hem dünyadan daha fazla hammadde tüketmemiş, hem de doğru bertaraf edilmediğinde çevreye verdiği zararı önlemiş oluruz. Yani tam anlamıyla bir taşla iki kuş.
Ömrünü tamamlamış lastikler nasıl değerlendiriliyor
ÖTL'lerin bir kısmı (özellikle otobüs kamyon lastikleri gibi büyük lastikler) kaplanarak yeniden kullanılabiliyor. Tekrar lastik olarak kullanılamayan büyük bölümünden ise madde geri kazanımı yapmak mümkün
- Geri dönüşüm tesisine gelen ÖTL'lerin içerisinde yer alan kalın tel kısımları ayrılarak değerli metaller geri kazanılır ve kalan kısım öğütme işlemine tabi tutularak küçük parçalara ayrılır.
Oluşan granül lastik parçaları kauçuk imalatında, halı saha zeminlerinde, lastik karo taşı üretiminde, asfalt ve yapı malzemeleri için dolgu malzemesi olarak kullanılabilir.
Örneğin yapı malzemeleri içerisinde kullanılan kalsit yerine lastik granülleri kullanılarak hem kalsit taşını çıkarmak için doğayı delik deşik etmemiş, hem de çevreyi kirletmemiş oluruz. - Bir diğer yöntem ise lastiklerin piroliz işlemi ile (Hiç bir kimyasal katkı maddesi kullanılmadan, özel fırınlarda oksijensiz ortamda ısıl işleme tabi tutulması) bileşenlerine ayrılması. Piroliz işlemi sonucunda lastikler % 35-42 Yağ, % 35-45 Karbon siyahı, % 12-15 çelik tel, % 7-12 Gaz olarak ayrıştırılarak farklı ürünlere dönüştürülüyor.
Ortaya çıkan petrol türevi atık yağ, atık yağ geri dönüşüm tesislerinde dizel motorlarda ve brulörlerde yakılabilecek yakıt haline getiriliyor.
Oluşan karbon siyahı dolgu malzemesi olarak kullanılabiliyor.
Oluşan gaz doğal gaz'dan daha yüksek kalorifik değeri olan ve uygun şartlarda depolandığında doğal gaz ve propan yerine kullanılabilen bir gaz.
- Lastikler ÖTL yakma lisansına sahip ve yüksek enerji ihtiyacı olan tesislerde (Çimento fabrikaları, Alçı Fabrikaları gibi) ilave yakıt olarak kullanılabilmektedir.
Her ne kadar sağlanması gereken çeşitli şartlar olsa ve kontrolsüz lastik yakılmasından çok daha zararsız olsa da daha verimli kullanılabilecek lastiklerin bu şekilde israfını mantıklı bulmuyorum.
Bunun temel sebebi ÖTL'lerin diğer şekillerde bertaraf edildiğinde yeterli talebi görmemesi nedeniyle değerinin düşük olması ve çimento fabrikaları için "ucuz yakıt" olarak görülmesidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder